Αλλαγή σκηνικού: Έρχονται συντάξεις τριών "ταχυτήτων"

Προς αλλαγή οδεύει το συνολικό τοπίο της ασφάλισης εν όψει της αναμόρφωσης του 2ου πυλώνα της ασφάλισης, δηλαδή των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης. Αν και (προφανώς) τα ΤΕΑ προϋπήρχαν (από το 2002) στην Ελλάδα, το θεσμικό πλαίσιο το οποίο προβλέπει για αυτά το σχέδιο του υπουργείου Εργασίας (το οποίο παρουσιάστηκε πρόσφατα) δυνητικά θα μπορούσε να αλλάξει τον συσχετισμό μεταξύ και των τριών πυλώνων ασφάλισης, δηλαδή τόσο με τον 1ο υποχρεωτικό πυλώνα (ΕΦΚΑ, ΤΕΚΑ) όσο και με τον 3ο πυλώνα (ιδιωτικές ασφαλιστικές). Αν και οι τρεις πυλώνες της ασφάλισης (ΕΦΚΑ-ΤΕΚΑ, ΤΕΑ και ιδιωτικές ασφαλιστικές) έχουν εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα και ρόλο, μπορούν να καταβάλουν συντάξεις και εφάπαξ: Οι τρεις πυλώνες Πιο αναλυτικά για κάθε έναν από τους τρεις πυλώνες ασφάλισης ισχύουν τα ακόλουθα: 

 1ος πυλώνας: Υποχρεωτική ασφάλιση (ΕΦΚΑ-ΤΕΚΑ) 

Ο λόγος για την υποχρεωτική για κάθε εργαζόμενο και επαγγελματία ασφάλιση στον ΕΦΚΑ, ο οποίος δίνει συντάξεις με βάση τον γενικό κανόνα (είτε στα 67 έτη με τουλάχιστον 15 έτη ασφάλισης είτε στα 62 έτη με 40 έτη ασφάλισης). Το ύψος των συντάξεων υπολογίζεται με βάση τα οριζόντια (δηλαδή ισχύουν για όλους) ποσοστά αναπλήρωσης, τα έτη ασφάλισης και το εισόδημα (από την απασχόληση) κάθε ασφαλισμένου. Προβλέπεται προκαταβολή και προσωρινή σύνταξη για την κύρια ασφάλιση, ενώ με βάση τις εξαγγελίες της κυβέρνησης θα δοθεί και "προσωρινή" επικουρική σύνταξη για όποιον έχει συμπληρώσει τουλάχιστον 15 έτη ασφάλισης. Όσον αφορά το Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ), είναι υποχρεωτική η ασφάλιση για όσους πρωτασφαλίζονται μετά την 1η Ιανουαρίου 2022 και εθελοντική για όσους γεννήθηκαν μετά την 1η Ιανουαρίου 1987. Οι ασφαλισμένοι του ΤΕΚΑ που έχουν συμπληρώσει χρόνο ασφάλισης σε αυτό τουλάχιστον 15 ετών δικαιούνται ισόβια μηνιαία επικουρική σύνταξη γήρατος, εφόσον συνταξιοδοτηθούν από τον φορέα κύριας ασφάλισής τους. Στους ασφαλισμένους που δεν έχουν συμπληρώσει χρόνο ασφάλισης τουλάχιστον 15 ετών στην ασφάλιση του TEKA, επιστρέφεται κατά τη συμπλήρωση του γενικού ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης ποσό ίσο με τις καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές στο Ταμείο σε πραγματικές τιμές. Η επικουρική σύνταξη γήρατος υπολογίζεται με βάση τις τεχνικές παραμέτρους που ισχύουν κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης στο Ταμείο ή κατά τη συμπλήρωση του γενικού ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης κατά περίπτωση. Το ύψος της μηνιαίας επικουρικής σύνταξης γήρατος των ασφαλισμένων υπολογίζεται με βάση το υπόλοιπο του ατομικού λογαριασμού κάθε ασφαλισμένου κατά την κατάργησή του, λαμβάνοντας υπόψη ιδίως τον πίνακα θνησιμότητας που στηρίζεται σε εγκεκριμένους αναλογιστικούς πίνακες και το προεξοφλητικό επιτόκιο. Η ασφάλιση για τα εφάπαξ είναι επίσης υποχρεωτική ανά κλάδο εργαζομένων (π.χ. ΤΠΔΥ για το Δημόσιο). Όλες οι συντάξεις φορολογούνται με βάση τη φορολογική κλίμακα.

 2ος πυλώνας: Επαγγελματική (ΤΕΑ) 

Στο σχέδιο που έχει παρουσιάσει το υπουργείο Εργασίας οι παροχές από τα ΤΕΑ που λαμβάνει κάθε ασφαλισμένος –στα οποία εντάσσεται εθελοντικά– υπολογίζονται στη βάση του σωρευμένου ποσού εισφορών και αποδόσεων των επενδύσεών τους, αφαιρούμενων τυχόν δαπανών διαχείρισης, και μπορεί να λάβει τη μορφή εφάπαξ παροχής ή σύνταξης. Όσο μεγαλύτερο το ποσό έχει εκταμιευθεί στον ατομικό λογαριασμό του ασφαλισμένου και όσο υψηλότερη η απόδοση των επενδύσεών του, τόσο μεγαλύτερη παροχή θα λάβει. Με την προτεινόμενη ρύθμιση προβλέπεται: 

 * Κλιμακωτή φορολόγηση των παροχών των ΤΕΑ, ανάλογα με τα χρόνια ασφάλισης κάθε ασφαλισμένου: 

 - Για 0-5 έτη ασφάλισης προβλέπεται 20% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 10% για τη σύνταξη.

 - Για 6-15 έτη ασφάλισης προβλέπεται 15% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 7,5% για τη σύνταξη.

 - Για 16-25 έτη ασφάλισης προβλέπεται 10% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 5% για τη σύνταξη. 

 - Για 26 έτη ασφάλισης και άνω προβλέπεται 5% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 2,5% για τη σύνταξη. Προϋπόθεση λήψης της παροχής από το ΤΕΑ είναι είτε η συνταξιοδότηση από τον κύριο φορέα ασφάλισης, είτε η συμπλήρωση του 67ου έτους, ανεξαρτήτως ετών ασφάλισης, είτε η συμπλήρωση του 55ου έτους, με 20 χρόνια ασφάλισης. Εάν ο ασφαλισμένος πληροί κάποια από τις δύο τελευταίες προϋποθέσεις, είναι δηλαδή 67 ετών ή 55 ετών με 20 χρόνια ασφάλισης, και εξακολουθεί να εργάζεται, μπορεί να λάβει μέχρι το 50% του ποσού που έχει σωρευθεί στον ατομικό του λογαριασμό, αφήνοντας το υπόλοιπο για να συνεχίσει να επενδύεται. 

 * Η δυνατότητα του ασφαλισμένου να λάβει και πρόωρα την παροχή ή μέρος αυτής, με αυξημένο (κατά 50%) φορολογικό συντελεστή εφόσον έχει τουλάχιστον 15 έτη ασφάλισης στο ΤΕΑ. Με τη ρύθμιση αυτή, διευκολύνονται οι ασφαλισμένοι να χρησιμοποιήσουν το ποσό που έχουν αποταμιεύσει, για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών στη ζωή τους. 

 * Μεταβατικές ρυθμίσεις για τους ήδη ασφαλισμένους σε ΤΕΑ, σύμφωνα με τις οποίες για τα σωρευμένα ποσά στους ατομικούς λογαριασμούς μέχρι την ψήφιση του νόμου εφαρμόζονται οι προϊσχύουσες φορολογικές διατάξεις (σ.σ. δηλαδή το αφορολόγητο) και οι υφιστάμενες καταστατικές διατάξεις των ταμείων όσον αφορά τα ηλικιακά όρια. 

 3ος πυλώνας: Ιδιωτική ασφάλιση

 Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος (ΕΑΕΕ), η ασφάλιση (σ.σ. σε ιδιωτικές ασφαλιστικές) αποβλέπει στη συσσώρευση κεφαλαίου που θα αποδοθεί (στον ασφαλισμένο) στη λήξη του ασφαλιστικού του συμβολαίου, είτε με τη μορφή σύνταξης είτε με τη μορφή εφάπαξ. Όπως ανέφεραν στελέχη του κλάδου, οι παροχές ποικίλλουν ανάλογα με την ασφαλιστική εταιρεία. Σε σχέση με το φορολογικό καθεστώς, ο φόρος για τα εφάπαξ των ομαδικών συνταξιοδοτικών προγραμμάτων ανέρχεται σε 10% για εφάπαξ έως 40.000 ευρώ και σε 20% για εφάπαξ άνω των 40.000 ευρώ. Ωστόσο, σε περίπτωση πρόωρης εξαγοράς στα ομαδικά συνταξιοδοτικά (που αποτελεί σχεδόν κανόνα στην ασφαλιστική αγορά), ο φορολογικός συντελεστής επιβάρυνσης ανεβαίνει κατά 50% αντίστοιχα, ήτοι σε 15% για εφάπαξ έως 40.000 ευρώ και σε 30% για εφάπαξ πάνω από τα 40.000 ευρώ.