Τυχαίος όγκος στο επινεφρίδιο σε αξονική: Τι πρέπει να γνωρίζουμε;

Τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί τα τυχαία ευρήματα στα επινεφρίδια σε απεικονίσεις κοιλίας που πραγματοποιούνται για άλλη πάθηση. Δηλαδή, αξονικές ή μαγνητικές που γίνονται για διερεύνηση φλεγμονών κοιλιάς, πέτρας στο νεφρό, πνευμονοπάθειας, πόνου σπονδυλικής στήλης, ανακαλύπτουν όγκους στο επινεφρίδιο που δεν ήταν γνωστοί.

Αυτόματα τίθεται το ερώτημα τί πρέπει να κάνουμε για αυτούς τους όγκους, που επιστημονικά ονομάζονται τυχαιώματα ή αδενώματα επινεφριδίου.

«Γενικά, το επινεφρίδιο είναι ίσως το πιο άγνωστο όργανο –ακόμα και σε πολλούς ειδικούς ιατρούς– με αποτέλεσμα πολλοί ασθενείς να μην διερευνώνται σωστά ακολουθώντας πρακτικές παλαιότερων δεκαετιών. Ο κάθε άνθρωπος έχει δύο ξεχωριστά επινεφρίδια στο πιο βαθύ σημείο της κοιλιάς, το οπίσθιο οπισθοπεριτόναιο, ακριβώς στην περιοχή της μέσης. Είναι πολύ μικρά σε μέγεθος και εκκρίνουν ορμόνες που ρυθμίζουν την αρτηριακή πίεση, το σάκχαρο, τον μεταβολισμό, την ενέργεια, την κούραση, την όμορφη διάθεση, κ.α.», αναφέρει ο κ. Αριστοτέλης Κεχαγιάς MD PhD FACS, Χειρουργός Πεπτικού & Ενδοκρινών Αδένων, Διευθυντής της Θ’ Χειρουργικής Κλινικής του Metropolitan General και συνεχίζει:
«Εάν βρεθεί ένα αδένωμα τότε πρέπει να επαναληφθούν ειδικές μετρήσεις στην αξονική/μαγνητική σε εξειδικευμένο κέντρο επινεφριδίου για την σωστή της ερμηνεία και κλινική εξέταση με λήψη στοχευμένου ιατρικού ιστορικού.

Είναι συχνό φαινόμενο ότι το πόρισμα των απεικονίσεων από γενικό ακτινολογικό κέντρο υποεκτιμά τις διαστάσεις του όγκου, ενώ απουσιάζει η περιγραφή ύποπτων δεύτερων ευρημάτων όπως το ασαφές σχήμα, επασβεστώσεις, και η ανομοιογένεια. Επίσης, ο ασθενής πρέπει να κάνει ειδικές εξετάσεις ούρων και αίματος ώστε να δούμε εάν κάποια ορμόνη είναι υψηλά.
Σε υπερ-εξειδικευμένα ευρωπαϊκά κέντρα υπάρχουν συγκεκριμένοι κανόνες για το πότε χειρουργείται ένα αδένωμα και πότε παρακολουθείται: Τα αδενώματα που έχουν υψηλή έκκριση ορμονών πρέπει πάντα να αφαιρούνται ανεξάρτητα από το μέγεθός τους για να θεραπευτούν ασθενείς με ορμονικά σύνδρομα και να διακοπούν διάφορα φάρμακα που λαμβάνουν (π.χ. πίεσης, σακχάρου): 1) το σύνδρομο Cushing (υψηλή κορτιζόλη) με δευτεροπαθή υπέρταση, διαβήτη, αδυναμία, πάχος κοιλιάς/προσώπου με λεπτά άκρα, μυοσκελετικά άλγη 2) η υψηλή αλδοστερόνη με διορθώσιμη υπέρταση, χαμηλό κάλιο 3) το φαιοχρωμοκύττωμα (υψηλή αδρεναλίνη) με επεισόδια υπέρτασης, πονοκεφάλου, ταχυκαρδίας 4) υψηλά ανδρογόνα (τεστοστερόνη) με τριχοφυΐα ή υψηλά οιστρογόνα (γυναικομαστία, οστεοπόρωση).

Επίσης, αδενώματα που δεν εκκρίνουν ορμόνες πρέπει πάντα να χειρουργούνται εάν είναι μεγαλύτερα από 4 εκατοστά (στις ΗΠΑ έχουν χαμηλότερο όριο τα 3εκ.), ή εάν αυξάνονται σε μέγεθος. Η αφαίρεσή τους χρειάζεται για δύο λόγους: Α) Για πρόληψη ή θεραπεία καρκίνου. Όσο πιο μεγάλο είναι το μέγεθος του όγκου τόσο αυξάνονται οι μεταλλάξεις γενετικού υλικού και η πιθανότητα για καρκίνο. Αδενώματα 6 εκατοστών και άνω έχουν πιθανότητα καρκίνου πάνω από 25%, αλλά δεν πρέπει να περιμένουμε να φθάσουμε ως εκεί.

Ο ασθενής πρέπει να γνωρίζει ότι χωρίς να αφαιρεθεί ο όγκος και να σταλεί για ιστολογική, τότε δεν υπάρχει καμία βεβαιότητα εάν είναι καρκίνος ή όχι. Δηλαδή οι απεικονίσεις δίνουν ποσοστά πιθανότητας για καρκίνο, αλλά τελεσίδικη απάντηση μόνο η ιστολογική. Β) Έγκυρες μελέτες έχουν αποδείξει ότι ασθενείς με αδενώματα, κύστες, ή υπερπλασίες του επινεφριδίου και φαινομενικά φυσιολογικές μετρήσεις αίματος/ούρων έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για καρδιαγγειακό επεισόδιο ή θάνατο στη διάρκεια της ζωής τους εφόσον δεν χειρουργηθούν, σε σχέση με συνομήλικους, με όμοιο πρόβλημα, που χειρουργήθηκαν.

Αυτό οφείλεται στο ότι το αδένωμα μπορεί να έχει μια κυκλική (κρυφή) έκκριση ορμονών που ξεφεύγει από το εργαστήριο, τουλάχιστον στα πρώτα στάδια. Τέλος, όγκοι μικρότεροι από 3-4 εκατοστά, χωρίς ύποπτα χαρακτηριστικά στην αξονική ή υπερέκκριση ορμονών, πρέπει να παρακολουθούνται με εξετάσεις και απεικονίσεις για 5 έτη (χειρουργούνται εάν μεγαλώσουν κατά 5 χιλιοστά ή εάν αρχίσουν να υπερεκκρίνουν)» επισημαίνει ο κ. Κεχαγιάς.

«Συνοψίζοντας, επεμβάσεις σε όγκους επινεφριδίου μπορεί να επεκτείνουν το προσδόκιμο ζωής, να θεραπεύσουν δευτεροπαθή υπέρταση, ή να γλιτώσουν τον ασθενή από φάρμακα ή καρκίνο. Η Οπισθοπεριτοναϊκή Αφαίρεση Όγκου Επινεφριδίου 2 ή 3 μικρών οπών (PRA Technique) είναι η τελειότερη χειρουργική μέθοδος (ανώτερη της λαπαροσκοπικής) προσφέροντας ασφάλεια, ελάχιστο τραύμα, νοσηλεία 24 ωρών, άμεση αποκατάσταση και επιστροφή στην καθημερινότητα. Πραγματοποιείται σε ελάχιστα κέντρα παγκοσμίως, μεταξύ αυτών η Κλινική μας στο Metropolitan General, η οποία έχει πρωταγωνιστικό ρόλο διεθνώς με νέες τεχνικές και ομιλίες στα σημαντικότερα Ευρωπαϊκά Συνέδρια», καταλήγει ο κ. Κεχαγιάς.