Ουροδόχος κύστη: Ποιος είναι ο μεγαλύτερος εχθρός της;

Πολλές συνήθειες του τρόπου ζωής αυξάνουν τον κίνδυνο ουρολογικών προβλημάτων, αλλά αν θέλετε να προστατευθείτε από νοσήματα και διαταραχές της ουροδόχου κύστεως, το πρώτο που έχετε να κάνετε είναι να αποφεύγετε το κάπνισμα. Μελέτες έχουν δείξει ότι το κάπνισμα είναι κύρια αιτία καρκίνου της ουροδόχου κύστεως και άλλων προβλημάτων σε αυτήν, όπως η ακράτεια ούρων και η επώδυνη διάμεση κυστίτιδα. Ο καπνός των τσιγάρων περιέχει περισσότερα από 7.000 διαφορετικά χημικά. Πάνω από 70 από αυτά είναι γνωστό ότι προκαλούν καρκίνο. Αυτά τα επιβλαβή χημικά μπαίνουν στην κυκλοφορία του αίματος, διηθούνται από τους νεφρούς και συσσωρεύονται στα ούρα όπου παραμένουν έως ότου αδειάσει η κύστη. «Η παραμονή τους στην κύστη διαρκεί ώρες κάθε φορά, οπότε οι τοξικές ουσίες έχουν καθημερινά την ευκαιρία να προκαλούν βλάβες στο εσωτερικό τοίχωμα της κύστης. Με την πάροδο του χρόνου, οι βλάβες προκαλούν μεταλλάξεις στα κύτταρα της κύστης και αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου και γενικότερα σοβαρών ουρολογικών προβλημάτων», αναφέρει ο Χειρουργός Ουρολόγος δρ Ηρακλής Δ. Πούλιας, MD, PhD, Διευθυντής Β΄ Ουρολογικής Κλινικής Νοσοκομείου ΜΗΤΕΡΑ – Ομίλου ΥΓΕΙΑ, τ. Διευθυντής Ουρολογικής Κλινικής Ε.Ε.Σ., τ. πρόεδρος Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας. Η Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου (American Cancer Society, ACS) αναφέρει ότι οι καπνιστές έχουν κατά μέσο όρο τριπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο της κύστης σε σύγκριση με τους μη καπνιστές. Ωστόσο ο κίνδυνος διαφοροποιείται αναλόγως με το ιστορικό του καπνίσματος. Έτσι, οι νυν καπνιστές έχουν τετραπλάσιες πιθανότητες να παρουσιάσουν καρκίνο της κύστης και οι πρώην καπνιστές διπλάσιες. Αυξημένο κίνδυνο καρκίνου της κύστης διατρέχουν και οι παθητικοί καπνιστές. Συνολικά υπολογίζεται ότι τα τουλάχιστον μισά κρούσματα καρκίνου της ουροδόχου κύστεως σε άνδρες και γυναίκες οφείλονται στο κάπνισμα. Τα ποσοστά διαφέρουν ανάμεσα στα δύο φύλα, αν και η διαφορά δεν είναι πια όπως παλαιότερα. Στους άνδρες υπολογίζεται ότι το 50-65% των περιστατικών οφείλονται στο κάπνισμα. Στις γυναίκες το αντίστοιχο ποσοστό πλησιάζει πια το 50%, ενώ παλαιότερα υπολογιζόταν σε περίπου 30%. Η πιο συχνή μορφή καρκίνου της κύστης είναι το ουροθηλιακό καρκίνωμα, που αναπτύσσεται στα κύτταρα που επιστρώνουν το εσωτερικό τοίχωμα της κύστης. Οι περισσότεροι ασθενείς διαγιγνώσκονται μετά τα 55 τους χρόνια, αν και παρατηρούνται κρούσματα και σε νεότερους ανθρώπους. Το Παγκόσμιο Παρατηρητήριο Καρκίνου (Global Cancer Observatory, GCO) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας αναφέρει ότι ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης είναι ο πέμπτος συχνότερος στην Ελλάδα. Σε ετήσια βάση καταγράφονται πάνω από 5.100 περιστατικά. Κάθε χρόνο καταγράφονται επίσης πάνω από 1.500 θάνατοι από τη νόσο. Σε παγκόσμιο επίπεδο ο καρκίνος της κύστης είναι ο ένατος συχνότερος, με περισσότερα από 600.000 περιστατικά το 2022. Το περίπου 25% των περιστατικών γίνονται αντιληπτά σε προχωρημένο στάδιο. Το πιο ύποπτο σύμπτωμα για τον καρκίνο αυτό είναι η ανώδυνη αιματουρία, δηλαδή το αίμα στα ούρα χωρίς να συνυπάρχει πόνος (αν υπήρχε πόνος η πιθανή αιτία θα μπορούσε π.χ. να είναι μια πέτρα ή λίθος του ουροποιητικού). Άλλα ύποπτα συμπτώματα είναι η συχνουρία, η δυσφορία κατά την ούρηση και η συχνή έπειξη (επιτακτική ανάγκη) για ούρηση. Ακόμα και οι επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις της κύστης είναι ύποπτες για καρκίνο. Το ίδιο και το αίσθημα καύσου (κάψιμο) κατά την ούρηση. Ωστόσο το κάπνισμα δεν αποτελεί μόνο τον σημαντικότερο παράγοντα κινδύνου για καρκίνο της ουροδόχου κύστεως. «Αποτελεί και ισχυρό παράγοντα κινδύνου για υποτροπή του καρκίνου και για εξέλιξη και κακή έκβαση της νόσου, εάν οι ασθενείς συνεχίσουν να καπνίζουν μετά τη διάγνωσή τους. Και αυτό διότι μειώνει την αποτελεσματικότητα των αντινεοπλασματικών θεραπειών, αλλάζει την βιολογία του καρκίνου (μπορεί να τον κάνει πιο επιθετικό), επηρεάζει τον μεταβολισμό των φαρμάκων και αυξάνει τον κίνδυνο επιπλοκών», τονίζει ο κ. Πούλιας. Το κάπνισμα μπορεί επίσης να εμποδίσει την καλή επούλωση μετά από εγχειρήσεις για ουρολογικά προβλήματα. Μελέτες έχουν δείξει πως οι καπνιστές έχουν τουλάχιστον διπλάσιες πιθανότητες να παρουσιάσουν κακή επούλωση των ιστών. Έχουν επίσης πολύ αυξημένες πιθανότητες να παρουσιάσουν λοιμώξεις και πόνο μετά τις εγχειρήσεις. Συχνά εξάλλου χρειάζονται περισσότερο καιρό για να αναρρώσουν, σε σύγκριση με τους ανθρώπους που δεν κάπνισαν ποτέ. «Οι κίνδυνοι αυτοί σχετίζονται με τις επιπτώσεις του καπνίσματος στα αιμοφόρα αγγεία και στη χρήση οξυγόνου από τον οργανισμό», εξηγεί ο κ. Πούλιας. «Τα χημικά του τσιγάρου προκαλούν συστολή των αγγείων, παρεμποδίζοντας την τροφοδοσία των ιστών με αιμοσφαιρίνη και οξυγόνο. Αυξάνουν επίσης την πηκτικότητα του αίματος, εμποδίζοντας ακόμα περισσότερο την διέλευσή του από τα στενωμένα αγγεία». Πώς μπορείτε να προστατεύσετε την υγεία της κύστης σας; «Η διακοπή του καπνίσματος, είτε είναι ενεργητικό είτε παθητικό, είναι με διαφορά το πιο σημαντικό μέτρο. Μετά τη διακοπή, ο κίνδυνος καρκίνου θα αρχίσει σιγά-σιγά να μειώνεται και δέκα χρόνια αργότερα θα έχει μειωθεί κατά 25-50%. Όσο, δε, θα περνούν τα χρόνια χωρίς τσιγάρο, τόσο λιγότερο θα κινδυνεύουν οι πρώην καπνιστές», καταλήγει ο κ. Πούλιας.