Πλημμύρες: Ποιες οι επιπτώσεις στο δέρμα;

Ποικίλες και σοβαρές είναι οι επιπτώσεις των ακραίων καιρικών φαινομένων, περιλαμβανομένων των πλημμυρών, στο δέρμα. Μια εκτενής ανασκόπηση της δημοσιευμένης, στο The Journal of Climate Change and Health, έρευνας κάνει λόγο για ανάγκη προστασίας του πληθυσμού που πλήττεται, ιδίως του πιο ευάλωτου. Κι αυτό διότι οι πλημμύρες, που είναι από τις πιο συχνές φυσικές καταστροφές, προκαλούν τραυματισμούς και λοιμώξεις του δέρματος που μπορούν να ταλαιπωρήσουν επί μήνες τους ασθενείς. Οι ερευνητές δήλωσαν έκπληκτοι από το τεράστιο εύρος των συνεπειών που έχουν στο μεγαλύτερο όργανο του σώματος, καθώς τόσο κατά τη διάρκεια των πλημμυρικών φαινομένων, όσο και αρκετές ημέρες μετά, είναι πιθανό να εκδηλωθούν πολλές νέες ή να επιδεινωθούν υφιστάμενες δερματοπάθειες. «Με την κλιματική αλλαγή, που έχει συντελεστεί τις τελευταίες δεκαετίες, ολοένα και συχνότερα καλούμαστε να προστατεύσουμε το δέρμα είτε από τις υψηλές θερμοκρασίες, είτε από τις πυρκαγιές, είτε από τις πλημμύρες. Οι πρωτοφανείς βροχοπτώσεις που σημειώθηκαν αυτόν το μήνα στη χώρα μας είχαν ολέθριες επιπτώσεις σε πληθυσμούς της Θεσσαλίας και της Στερεάς Ελλάδας, οι οποίοι εκτός από τις ζωτικής σημασίας ανάγκες τους, καλούνται να διαχειριστούν άμεσα και όσες προέκυψαν στην υγεία του δέρματος, το οποίο συνδέει το σώμα με το εξωτερικό περιβάλλον και προστατεύει τον οργανισμό από μικροοργανισμούς που μπορεί να τον βλάψουν», προειδοποιεί ο Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου. «Η εκπαίδευση των ασθενών, η έγκαιρη διάγνωση και εφαρμογή θεραπευτικών παρεμβάσεων δύνανται να απαλλάξουν κατά τον πλέον γρήγορο και ανώδυνο τρόπο από τους τραυματισμούς του δέρματος, τις βακτηριακές, ιογενείς, μυκητιασικές λοιμώξεις, όπως και από τα συμπτώματα των τσιμπημάτων εντόμων και δαγκωμάτων ζώων», προσθέτει. Και ενώ παλαιότερα η ομάδα-στόχος ήταν οι ασιατικοί πληθυσμοί, τα τελευταία χρόνια έχουν προστεθεί οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι, δεδομένων των έντονων φαινομένων που παρατηρούνται πια και σε αυτές τις περιοχές, περιλαμβανομένης της Ελλάδας. Από την ανασκόπηση σχεδόν 200 άρθρων διαπιστώθηκε ότι έως την 4η ημέρα μετά την πλημμύρα ο κίνδυνος έγκειται στους τραυματισμούς που προκύπτουν, ενώ τις επόμενες και έως την 28η, υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος μόλυνσης αυτών. Από όλα τα σημεία του σώματος, τα πόδια και τα χέρια είναι πιο ευάλωτα στην εμφάνιση δερματοπαθειών. Οι τραυματισμοί αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ένα τρίτο των προβλημάτων που προκύπτουν. Η πλειονότητά τους είναι εκδορές. Τις ημέρες που ακολουθούν ο κίνδυνος βακτηριακών και μυκητιασικών λοιμώξεων σε αυτά είναι μεγάλος, δεδομένης της ασυνέχειας που παρουσιάζει το δέρμα. Εκτός από την απελευθέρωση παθογόνων μικροοργανισμών λόγω της ανάδευσης του εδάφους, τα μολυσμένα από λύματα, ζωικά απόβλητα, αλλά και μικρόβια από την αποσύνθεση των νεκρών ζώων, ύδατα αποτελούν πηγές μόλυνσης. Οι πιθανότητες προσβολής από κάποιο είδος σταφυλόκοκκου (συχνότερα από Staphylococcus aureus, Streptococcus pyogenes) ή από ψευδομονάδα (Pseudomonas aeruginosa), είναι αυξημένες μέχρι και 28 ημέρες μετά το φαινόμενο, όπως και από αρνητικά και (σπανιότερα) θετικά κατά Gram βακτήρια. Η επαφή με μολυσμένα ούρα ή νερά μολυσμένα από ούρα τρωκτικών ή άλλων ζώων που ζουν στους αγρούς, αυξάνει τα κρούσματα λεπτοσπείρωσης. Αν και συστημική λοίμωξη, υπάρχει πιθανότητα εκδήλωσης δερματικών συμπτωμάτων, όπως βλατίδες, κνίδωση κ.ά. Οι συγκεκριμένες λοιμώξεις αντιμετωπίζονται με αντιβιοτικά, αλλά εάν η διάγνωση και η λήψη τους γίνει καθυστερημένα υπάρχει κίνδυνος επιπλοκών και, σε κάποιες σπάνιες περιπτώσεις, θανάτου. Επίσης, το υγρό περιβάλλον είναι ιδανικό για τον πολλαπλασιασμό των μυκήτων και την προσβολή του δέρματος και των νυχιών από αυτούς. Ανάλογες καταστροφές σε άλλα σημεία του πλανήτη έχουν δείξει ότι οι μικροτραυματισμοί αποτελούν πύλες εισόδου τους, με αποτέλεσμα την πρόκληση δερματοφυτιάσεων, χρωμοβλαστομυκητιάσεων και μουκορμύκωσης. «Η λοίμωξη από κάποιον μύκητα μπορεί να γίνει αντιληπτή μετά από αρκετό καιρό. Η αντιμετώπιση είναι απαραίτητη και έγκειται στην εφαρμογή τοπικών φαρμάκων ή στη λήψη φαρμάκων από το στόμα. Στις περιπτώσεις μόλυνσης των νυχιών, εναλλακτικά αλλά και συμπληρωματικά λειτουργεί η θεραπεία με λέιζερ, η οποία είναι αποτελεσματικότατη, καθώς μπορεί να απαλλάξει τον ασθενή από αυτόν εξαιρετικά γρήγορα», επισημαίνει ο δρ Στάμου. Όσοι έρχονται σε επαφή με ύδατα από πλημμύρες είναι, επίσης, πιθανό να εμφανίσουν ερεθιστική δερματίτιδα εξ επαφής, λόγω της επαφής του δέρματος με χημικές ουσίες, όπως φυτοφάρμακα. Οι κάτοικοι των περιοχών που έχουν υποστεί τη μανία της φύσης βρίσκονται αντιμέτωποι και με την πιθανότητα να τσιμπηθούν από κάποιο έντομο, όπως σαρανταποδαρούσα, αράχνη κ.ά., αφού η απώλεια των φυσικών ξενιστών τους και η καταστροφή των φωλιών τους τα οδηγούν στην αναζήτηση στεγνού εδάφους για το ξαναχτίσιμό τους και μεγαλύτερη επαφή με τον άνθρωπο. Κίνδυνο αποτελούν και τα δαγκώματα από άγρια ζώα και ερπετά - ιδίως από φίδια. Ακόμα και τα οικόσιτα ζώα φαίνεται να γίνονται πιο επιθετικά, αφού στοιχεία από τον τυφώνα Ike στις ΗΠΑ έδειξαν ότι τα τραύματα αυτά ήταν το τρίτο συχνότερο πρόβλημα που αναφέρθηκε. Ο σχηματισμός στάσιμων νερών μετά από την πλημμύρα διευκολύνει, δε, την αναπαραγωγή των κουνουπιών, αυξάνοντας τον κίνδυνο τσιμπήματος και εμφάνισης τοπικών συμπτωμάτων και την πιθανότητα μετάδοσης ασθενειών. Τέλος, οι ψυχολογικές επιπτώσεις που έχουν οι πλημμύρες, μπορεί να γίνουν αιτία επιδείνωσης δερματοπαθειών που επηρεάζονται από το στρες, όπως η ακμή, η ατοπική και η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα, η ψωρίαση και η γυροειδής αλωπεκία, η τριχοτιλλομανία και η κνίδωση. «Οι επιπτώσεις μιας πλημμύρας στο δέρμα μπορεί να εμφανιστούν και πέραν των 4 εβδομάδων. Κάποιες χρίζουν επείγουσας αντιμετώπισης, ενώ άλλες ταχείας διάγνωσης και έναρξης θεραπείας, οι οποίες προφυλάσσουν από επικίνδυνες επιπλοκές. Όλοι κάτοικοι ιδίως οι ανοσοκατεσταλμένοι, τα παιδιά, οι έγκυες, οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με ψυχικές ασθένειες και όσοι σπεύδουν προς βοήθειά τους, θα πρέπει να αποφεύγουν κατά το δυνατόν την επαφή με τα νερά και όταν αυτό είναι ανέφικτο, να φορούν γαλότσες, γάντια και προστατευτικές στολές», καταλήγει ο δρ Στάμου.