Περί του απολογισμού της Περιφέρειας Κ. Μακεδονίας για το 2022

Η εμπειρία μας από τη συμμετοχή στο Περιφερειακό Συμβούλιο Κεντρικής Μακεδονίας μας κάνει να είμαστε βαθιά προβληματισμένοι για τον τρόπο λειτουργίας του, για τη δικαίωση στο ΣτΕ των ενστάσεων σχετικά με τη λειτουργία των επιτροπών σε Δήμους και Περιφέρειες, για τον διακοσμητικό ρόλο στον οποίο ωθούνται οι παρατάξεις της αντιπολίτευσης. Παράδειγμα αποτελεί και η χθεσινή συνεδρίαση για τον απολογισμό των πεπραγμένων της διοίκησης για το 2022. Προηγήθηκαν 22 τοποθετήσεις από εκπροσώπους της διοίκησης και αντιπεριφερειάρχες θεματικούς και χωρικούς! Και μετά δόθηκε το βήμα την αντιπολίτευση, όταν το όποιο ακροατήριο ήταν πλέον εξουθενωμένο! Καμία σχέση με κουλτούρα περιφερειακής δημοκρατικής διακυβέρνησης, αλλά στυγνή επιβολή των ποσοστών της συμπολίτευσης με το έτσι θέλω! Για την κλιματική κρίση, δεν μπορεί να γίνεται απολογισμός υποδομών αντιπλημμυρικών έργων, μικρομεσαίων επιχειρήσεων και ενίσχυσης αγροτών κτηνοτρόφων χωρίς να υπολογίζονται οι κλιματικές αλλαγές, οι έκτακτες ανάγκες, οι καταστροφές από πλημμύρες, τα αιολικά πάρκα στην Ημαθία που τσακίζουν αμπελοπαραγωγούς και οινοποιία. Για τον τουρισμό, υπήρξε εμφανές έλλειμμα στην στήριξη του ιαματικού τουρισμού και καμιά διάθεση συνεργασίας με δήμους. Όσον αφορά τις εκθέσεις προβολής προϊόντων, χρειάζεται εξωστρέφεια που να φέρνει υλικά αποτελέσματα για Προϊόντα Ονομασίας Προελεύσεως, αλλά και ευρύτερα προϊόντα της περιοχής, μέσω συμφωνιών με κράτη της ΕΕ. Όσον αφορά το πρόγραμμα Τρίτσης, δεν αξιοποιήθηκε το πρόγραμμα Φιλόδημος, τιμωρητικά ως προς την προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Έτσι όμως φαίνεται ότι το κράτος δεν έχει συνέχεια. Τα ΣΔΙΤ δεν έχουν ευρωπαϊκή ελεγκτική διαδικασία και ίσως πολλά έργα να μην υλοποιηθούν ή να απενταχτούν. Όσον αφορά τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, το πρόγραμμα Διέξοδος έδωσε χρήματα από το ΕΣΠΑ σε 6790 επιχειρήσεις. Οι υπόλοιπες ούτε ευρώ. Ειδικά πολύ μικρές επιχειρήσεις με 1-3 απασχολούμενους βρέθηκαν χωρίς άλλο πρόγραμμα στήριξης μετά το πέρας του 2021. Στη Σίνδο πόση σημασία έχει η ανάπλαση αν η περιοχή έχει επιβαρυμένη βιομηχανική ζωνη logistics; Η διοίκηση θέλει να χωροθετήσει εκεί και λειτουργίες διαχείρισης απορριμμάτων αντί να υλοποιήσει ένα αναπτυξιακό σχέδιο. Όσον αφορά την τροπή που παίρνει η ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης, μέσα από τις κυβερνητικές επιλογές και τις συντονισμένες ενέργειες των συμπολιτευόμενων στελεχών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας αυτοδιοίκησης, φαίνεται ότι διαμορφώνεται ένα ευκαιριακό μοντέλο ανάπτυξης, με βάση μάλλον συμφέροντα επενδυτών, παρά τις ανάγκες των πολιτών. Πολλές είναι οι ενδείξεις που μας κάνουν να καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η μητροπολιτική συντονιστική λειτουργία της Περιφέρειας είναι σχεδόν ανύπαρκτη! Η παράταξή μας συχνά έχει επιστήσει την προσοχή για το ότι η Μητροπολιτική Επιτροπή δεν εκπληρώνει τον συντονιστικό και ρυθμιστικό της ρόλο, με αποτέλεσμα να παρατηρείται ένα αλαλούμ έργων και παρεμβάσεων, συχνά ασύμβατων μεταξύ τους και με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης. Η «μητροπολιτικότητα» λείπει από τη Μητροπολιτική Επιτροπή! Η Μαρίνα, το ενυδρείο και το πάρκινγκ στο Ποσειδώνιο, η οικοδόμηση της ακτής Σοφούλη, η τύχη που θα έχει το “Παλατάκι” στο Καραμπουρνάκι, η βάναυση οικοπεδοποίηση και οικοδόμηση της Μαρίνας Αρετσούς, όλες δηλαδή οι “εξαιρέσεις” στον Δήμο Καλαμαριάς από τον ενιαίο υποτίθεται σχεδιασμό του Παραλιακού Μετώπου, αλλά και η αντίδραση του ΣτΕ για τα σχέδια του Τεχνολογικού Πάρκου Thess Intec στα Τσαΐρια της Περαίας, αποτελούν ορισμένες μόνο από τις ενδείξεις, εστιασμένες σε έναν μικρό γεωγραφικό χώρο. Αλλά και η εμπορευματοποίηση πολιτιστικών μνημείων και πράσινων χώρων, με την απόπειρα να παρουσιαστούν ως “νέα τοπόσημα” και στόχο την όσο το δυνατόν αποδοτικότερη κερδοφορία τους, δημιουργούν πολλές απορίες για το που οδεύει η Θεσσαλονίκη ως πόλη και τι είδους ποιότητα ζωής και υπηρεσιών παρέχει στους πολίτες της. Οι αλευρόμυλοι Αλλατίνη που μάλλον προαλείφονται για εμπορικό κέντρο, ο ουρανοξύστης στα κεραμεία Αλλατίνη με τον γειτονικό σταθμό του Μετρό που φυτεύτηκαν σε έναν εκτεταμένο χώρο που προοριζόταν (από την εποχή του Εμπράρ ακόμη) για πράσινο στη Νέα Ελβετία και γύρω από την πρώην κοίτη του χειμάρρου Αλλατίνη, η ζυθοποιεία ΦΙΞ και όλος ο χώρος με τα πολιτιστικά βιομηχανικά κτήρια από το λιμάνι μέχρι τους Λαχανόκηπους, ο οποίος μάλλον προορίζεται να αποδοθεί σε μια απίστευτης πυκνότητας εκμετάλλευση για logistics, με την άκριτη αποδοχή προτάσεων όπως της Alumil για κατασκευή περισσότερων ουρανοξυστών – “τοπόσημων”, που θα εντατικοποιήσουν ακόμη περισσότερο τις χρήσεις κοντά στο κέντρο, πολλαπλασιάζοντας τις συνθήκες συμφόρησης, αποτελούν τρανταχτά παραδείγματα ενός κρυφού σχεδιασμού, ο οποίος γίνεται απόπειρα να σερβιριστεί ως “πολιτική επιτυχία”. Το συμπέρασμα που καταλήγουμε με λίγα λόγια είναι ότι η πόλη αναπτύσσεται άναρχα και ασφυκτικότερα, υιοθετώντας αλλοπρόσαλλα σχέδια από διάφορους ιδιωτικούς φορείς, ισοπεδώνοντας και τους τελευταίους ελεύθερους και πράσινους χώρους και υποβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής των πολιτών. *** Όσον αφορά την ατμοσφαιρική ρύπανση, τα πράγματα πάνε από το κακό στο χειρότερο. Με την υποχώρηση της πανδημίας και την “επιστροφή στην κανονικότητα” παρατηρείται εκ νέου αύξηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη Θεσσαλονίκη, η οποία αποδίδεται στην επιδείνωση του κυκλοφοριακού προβλήματος, στην αύξηση της ενεργειακής φτώχειας που έχει ως αποτέλεσμα την καύση υλικών αμφιβόλου ποιότητας για θέρμανση, αλλά και στη συνέχιση ρυπογόνων δραστηριοτήτων, όπως η διαχείριση “χύδην” φορτίων στο λιμάνι (άνθρακας, λατερίτης, νικέλιο, κλπ.) και οι εκπομπές αέριων ρύπων από τα ΕΛΠΕ. Σε σχετικές ερωτήσεις που είχαμε καταθέσει πριν 2 χρόνια, μας είχε απαντήσει η Δ/νση Ανάπτυξης & Περιβάλλοντος Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης ότι “το πρόβλημα με τις εκπομπές του λιμανιού είχε εντοπιστεί ήδη από το 2012” και “το ΥΠΕΝ επέβαλε περιβαλλοντικό όρο για την εγκατάσταση συστήματος παρακολούθησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και για τη λήψη μέτρων προστασίας, χωρίς όμως να περιλαμβάνονται σοβαρές επενδύσεις, όπως η αποθήκευση και διακίνηση των χύδην φορτίων με κλειστά συστήματα που θα εμποδίζουν τις εκπομπές στην ατμόσφαιρα”. Επίσης, η υπηρεσία σημείωνε ότι στο λιμάνι υπάρχει ένας σταθμός μέτρησης “ο οποίος δεν επαρκεί”. Για τα ΕΛΠΕ είναι ακόμη σε εξέλιξη οι δίκες στελεχών της επιχείρησης για παραβάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, καθώς έχουν γίνει 5 ή 6 αναβολές μέχρι σήμερα. Το πρόβλημα με τη δυσοσμία συνεχίζεται και από δημοσιεύματα μαθαίνουμε ότι ο δήμαρχος Κορδελιού-Ευόσμου και ο Αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος Κ. Γιουτίκας συμφώνησαν να προχωρήσουν σε ένα κοινό σχέδιο δράσης, “κρίνοντας αναγκαία τη διενέργεια νέων μετρήσεων, προκειμένου να αποτυπωθεί με ακρίβεια η σημερινή κατάσταση και να συγκριθεί με τη βάση δεδομένων που δημιουργήθηκε από τον πρώτο κύκλο μετρήσεων, καθώς αυτές είναι που θα καθορίσουν και τα επόμενα βήματα”. Πρόσφατα εξάλλου ο Περιφερειάρχης Κ. Μακεδονίας Απ. Τζιτζικώστας εξέφρασε την ενόχλησή του λέγοντας ότι «δεν είμαστε καθόλου ικανοποιημένοι από την πορεία εκτέλεσης των εργασιών των ΕΛΠΕ. Ενώνουμε τη φωνή μας με τον δήμο και την τοπική κοινωνία προς την πολιτεία και τα ΕΛΠΕ να αναλάβουν τις ευθύνες τους»! Εξαιτίας των διαχρονικά παρατηρούμενων υψηλών επιπέδων στις συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων στη Θεσσαλονίκη (από το 2005), αλλά και λόγω της απουσίας επιχειρησιακού σχεδίου για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των υπερβάσεων της ημερήσιας οριακής τιμής τους, η χώρα παραπέμφθηκε στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (υπόθεση C-70/21), λόγω παράβασης της Οδηγίας 2008/50/ΕΚ. Η Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας, ως αρμόδια αρχή, εκπόνησε Επιχειρησιακό Σχέδιο για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, το οποίο ήταν έτοιμο τον Ιούλιο του 2020. Ωστόσο, από την εξέταση των παραδοτέων του έργου διαπιστώθηκε ότι η εν λόγω μελέτη σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί ένα ολοκληρωμένο επιχειρησιακό σχέδιο δράσης, καθώς γίνεται αναφορά μέτρων χωρίς να έχουν εξετασθεί αναλυτικά τα κόστη εφαρμογής τους, οι πόροι για τη χρηματοδότησή τους και οι απαιτούμενες νομοθετικές ρυθμίσεις. Κυρίως όμως δεν γίνεται η ποσοτική αποτίμηση της συνεισφοράς τού κάθε προτεινόμενου μέτρου στις μετρούμενες συγκεντρώσεις ΡΜ10 και η εκτίμηση για το πότε και με ποιο τελικό πακέτο μέτρων θα επιτευχθεί η συμμόρφωση με την οριακή τιμή στις θέσεις μέτρησης, στις οποίες παρατηρούνται υπερβάσεις. Γι΄ αυτό, προκειμένου να καλυφθούν πλήρως οι απαιτήσεις της Οδηγίας 2008/50/ΕΚ και οι αιτιάσεις της Επιτροπής, το Υπουργείο Περιβάλλοντος αποφάσισε να εκπονηθεί μελέτη εφαρμογής για την αντιμετώπιση των υπερβάσεων των συγκεντρώσεων αιωρούμενων σωματιδίων στη Θεσσαλονίκη, από τον ΟΦΥΠΕΚΑ, που αποτελεί πλέον υπηρεσία του Υπουργείου. Η μελέτη αυτή φέρεται να ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 2022 και τα προτεινόμενα μέτρα ήταν υπό αξιολόγηση εντός του καλοκαιριού. Ωστόσο, οι υπηρεσίες της Περιφέρειας ακόμη δεν γνωρίζουν τα αποτελέσματα της αξιολόγησης κι έτσι πλησιάζουμε προς το τέλος της τετραετίας αυτής της διοίκησης χωρίς να υπάρχει σχέδιο εφαρμογής για την αντιμετώπιση των υπερβάσεων των συγκεντρώσεων αιωρούμενων σωματιδίων στη Θεσσαλονίκη! Και ευθύνες της παρούσας διοίκησης σε αυτό είναι τεράστιες! Απευθύνουμε λοιπόν έκκληση προς τη διοίκηση της Περιφέρειας για το νέο έτος, να ανοίξει τον διάλογο για όλα αυτά τα θέματα που προωθούνται ερήμην των πολιτών, να ακούσει τις διαφορετικές απόψεις και τις τεκμηριωμένες κριτικές και να πάμε προς τις αυτοδιοικητικές εκλογές με την όσο το δυνατόν καλύτερη δημόσια παρουσίαση των εναλλακτικών σχεδίων πραγματικά βιώσιμης ανάπτυξης και βελτίωσης της ποιότητας ζωής, αλλά και των απόψεων φορέων και πρωτοβουλιών που μπορεί να διαφέρουν από το “κυρίαρχο αφήγημα”. 

 -- "Κοιτάμε Μπροστά" στην Κεντρική Μακεδονία