Πρώτη κατοικία: Επιδότηση δόσης δανείου για ευάλωτα νοικοκυριά

Νέα δεδομένα φέρνει για την ασυλία της πρώτης κατοικίας των ευάλωτων οφειλετών η μετάθεση της σύστασης και λειτουργίας του Φορέα Απόκτησης Ακινήτων για τις αρχές του 2023 Το θέμα του Φορέα που αποτελεί κομβικό σημείο για την πλήρη εφαρμογή του νέου πτωχευτικού νόμου και η νέα αναβολή στο χρόνο λειτουργίας τους θα αποτελέσει εκ των βασικών θεμάτων που θα συζητήσει με τους Θεσμούς τις επόμενες μέρες το Οικονομικό Επιτελείο της Κυβέρνησης στο πλαίσιο της 13ης Αξιολόγησης. Η νέα παράταση στη λειτουργία του Φορέα αλλάζει τα δεδομένα, καθώς στην προηγούμενη διαπραγμάτευση με τους Θεσμούς είχε συμφωνηθεί οι τράπεζες να αντικαταστήσουν στην πράξη τον Φορέα Ακινήτων έως ότου συσταθεί παρέχοντας ασυλία στην κατοικία ευάλωτων οφειλετών μέχρι τις 31/3/2022. Υπό τα νέα δεδομένα είναι σαφές ότι θα πρέπει να προκύψει νέα συμφωνία Κυβέρνησης – Θεσμών για το τι θα ισχύσει μέχρι τη λειτουργία του Φορέα στις αρχές του 2023. Ξεκινά το πρόγραμμα επιδότησης Σε αυτή την κατεύθυνση καλά πληροφορημένες πηγές από το Υπουργείο Οικονομικών αναφέρουν ότι αναμένεται να τεθεί άμεσα σε εφαρμογή το πρόγραμμα προστασίας της πρώτης κατοικίας για τα ευάλωτα νοικοκυριά μέσω της επιδότησης της δόσης του δανείου προς τις τράπεζες. Ως γνωστόν η επιδότηση θα ξεκινά από 70 ευρώ και θα φτάνει έως και τα 210 ευρώ το μήνα, ανάλογα με την οικογενειακή και περιουσιακή κατάσταση του οφειλέτη και θα αφορά όσους οφειλέτες είναι ευάλωτοι, δηλαδή είναι χαμηλόμισθοι και επιθυμούν να ενταχθούν στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων, όταν αυτός συσταθεί. Πρόκειται δηλαδή για ενδιάμεσο πρόγραμμα προστασίας έως ότου δημιουργηθεί ο Φορέας στον οποίο, όποιος εντάσσεται θα διατηρεί το δικαίωμα να παραμένει στην πρώτη του κατοικία, καταβάλλοντας ενοίκιο, χάνοντας όμως την κυριότητα του ακινήτου του. Η πρόταση του υπουργείου Οικονομικών αναμένεται να τεθεί στο επίκεντρο της συζήτησης με τους θεσμούς μέσα στην εβδομάδα, προκειμένου να λάβει την τελική έγκριση και να κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή. Σημειώνεται ότι η συγκεκριμένη πρόταση έχει ήδη λάβει το πράσινο φως από τη Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ε.Ε. Η επιδότηση θα ισχύσει για ένα τουλάχιστον χρόνο, παρέχοντας πλήρη κάλυψη έως την λειτουργία του Φορέα, που αναμένεται να συσταθεί στις αρχές του 2023, μετά από σχετικό διαγωνισμό. Σε διαφορετική περίπτωση η πρώτη κατοικία δεν προστατεύεται και εκποιείται είτε μέσω αναγκαστικών μέτρων που παίρνει η Τράπεζα είτε μέσω δικαστικής πτώχευσης. Το πρόγραμμα πρόκειται να ενεργοποιηθεί προκειμένου τα νοικοκυριά αυτά να προστατευθούν από τα αναγκαστικά μέτρα, δηλαδή κατασχέσεις και πλειστηριασμούς έως ότου ενεργοποιηθεί ο Φορέας και σύμφωνα με το σχεδιασμό του υπουργείου Οικονομικών θα προβλέπει την επιδότηση της δόσης του στεγαστικού τους δανείου κατά το μοντέλο που προβλέπεται στο νέο πτωχευτικό νόμο, ανεξάρτητα από το αν ο Φορέας έχει τεθεί σε λειτουργία. Πως σώζεται η πρώτη κατοικία Υπενθυμίζεται ότι ο νόμος για τη δεύτερη ευκαιρία (πτωχευτικός νόμος) δίνει τη δυνατότητα διάσωσης της πρώτης κατοικίας, εναλλακτικά, είτε μέσω της εξωδικαστικής ρύθμισης των οφειλών, είτε μέσω του Φορέα Απόκτησης Ακινήτων. Η προστασία αφορά αποκλειστικά τα ευάλωτα νοικοκυριά, τα οποία δικαιούνται επιδότηση από το κράτος είτε για να ρυθμίσουν το δάνειό τους είτε για να συνεχίσουν να διαμένουν στην πρώτη τους κατοικία, μεταβιβάζοντας το ακίνητό τους στο Φορέα. Οι όροι του προγράμματος θα πρέπει να συμφωνηθούν επίσης με τις τράπεζες και τις εταιρείες που διαχειρίζονται τις οφειλές από στεγαστικά δάνεια με υποθήκη την πρώτη κατοικία για λογαριασμό των funds, καθώς θα είναι αυτές που θα εφαρμόσουν το πρόγραμμα, αναστέλλοντας τους πλειστηριασμούς για τα σπίτια όσων οφειλών θεωρούνται ευάλωτοι. Όπως έχουν προτείνει οι τράπεζες η υποβολή αίτησης στην πλατφόρμα δεν θα μπορεί να γίνει την τελευταία στιγμή, δηλαδή λίγο πριν το ακίνητό τους βγει σε πλειστηριασμό. Η πρόταση των τραπεζών προβλέπει επίσης ότι σε περίπτωση που ο οφειλέτης παραλείψει έστω και μία πληρωμή, θα πρέπει να επιστραφούν όλα τα ποσά επιδότησης και επιπλέον ο οφειλέτης θα χάσει το δικαίωμα να ενταχθεί στον Φορέα και να προστατεύσει την πρώτη κατοικία του. Τα κριτήρια Για να χαρακτηριστεί ένα νοικοκυριό ευάλωτο θα πρέπει να συγκεντρώνει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και επιπλέον να έχει υποβάλλει αίτηση στη σχετική πλατφόρμα που έχει δημιουργηθεί στην Ειδική Γραμματεία Ιδιωτικού Χρέους. Τα κριτήρια βάσει των οποίων ένα νοικοκυριό θεωρείται ευάλωτο είναι αυτά που ισχύουν σήμερα για την επιδότηση ενοικίου, όπως προσδιορίζονται στο νόμο 4472/2017 και είναι τα εξής: Α) Εισοδηματικά Το συνολικό εισόδημα να μην υπερβαίνει τις 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενο κατά 3.500 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού. Στη μονογονεϊκή οικογένεια για το πρώτο ανήλικο μέλος του νοικοκυριού ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ. Στα νοικοκυριά με απροστάτευτα τέκνα, ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ για κάθε απροστάτευτο τέκνο. Το συνολικό εισόδημα δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 21.000 ευρώ ετησίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού. Β) Περιουσιακά Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας του νοικοκυριού να μην υπερβαίνει τα 120.000 ευρώ για το μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και έως των 180.000 ευρώ. Το συνολικό ύψος των καταθέσεων του νοικοκυριού ή/και η τρέχουσα αξία μετοχών, ομολόγων κλπ. να μην υπερβαίνει τις 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενα κατά 3.500 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού. Στη μονογονεϊκή οικογένεια για το πρώτο ανήλικο μέλος του νοικοκυριού ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ. Στα νοικοκυριά με απροστάτευτα τέκνα, ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ για κάθε απροστάτευτο τέκνο. Γ) Διαμονής Ο δικαιούχος όπως και υπόλοιπα μέλη του νοικοκυριού πρέπει να διαμένουν νόμιμα και μόνιμα στην ελληνική επικράτεια κατά τα τελευταία 5 έτη, όπως προκύπτει από την υποβολή δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος για τα έτη αυτά.