Παχυσαρκία: Πώς συνδέεται με τον καρκίνο;

Η παχυσαρκία, ιδίως η κλινικά σοβαρή μορφή της, έχει συνδεθεί με την εμφάνιση πολυάριθμων σοβαρών παθήσεων. Η παχυσαρκία και ο καρκίνος είναι πλέον δύο έννοιες στενά συνδεδεμένες καθώς οι παχύσαρκοι έχουν αυξημένη πιθανότητα να εμφανίσουν νεοπλασίες.

Πώς η παχυσαρκία συνδέεται με τον καρκίνο; Πώς μπορεί να προληφθούν οι νεοπλασίες των οποίων την εμφάνιση ευνοεί η παχυσαρκία; Στα παραπάνω ερωτήματα απαντάει ο δρ Χαράλαμπος Σπυρόπουλος Γενικός Χειρουργός,
Διευθυντής της Γ' Χειρουργικής Κλινικής και Τμήματος Ελάχιστα Επεμβατικής Χειρουργικής Πεπτικού Συστήματος, Παχυσαρκίας και Διαβήτη του Metropolitan General, Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρίας Παχυσαρκίας (ΕΧΕΠ):

Η παχυσαρκία ως νόσος

Η παχυσαρκία χαρακτηρίζεται από την αυξημένη εναπόθεση λίπους στον ανθρώπινο οργανισμό, επηρεάζοντας ιδιαίτερα αρνητικά τη συνολική υγεία του ατόμου. Ως παχύσαρκο θεωρείται ένα άτομο με δείκτη μάζας σώματος (ΒΜΙ) άνω του 30, ενώ κλινικά σοβαρά παχύσαρκος λογίζεται κάποιος με δείκτη μάζας σώματος άνω του 35. Η αιτιολογία της παχυσαρκίας είναι πολυπαραγοντική:

• Κακή διατροφή
• Μειωμένη σωματική άσκηση
• Υπερβολική λήψη θερμίδων
• Γονιδιακή επιβάρυνση
• Ορμονικές διαταραχές

Παχυσαρκία: Προάγγελος σοβαρών παθήσεων

Η παχυσαρκία, εκτός από την αυτόνομη επιβάρυνση που προκαλεί στον ανθρώπινο οργανισμό, σχετίζεται με την προοδευτική εμφάνιση πολυάριθμων παθήσεων (συ-νοσηρότητες της παχυσαρκίας):

• Διαβήτης τύπου 2
• Αρτηριακή υπέρταση
• Δυσλιπιδαιμία
• Γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσος
• Καρδιαγγειακά συμβάματα
• Αναπνευστικά προβλήματα
• Κακοήθειες

Η συσχέτιση της παχυσαρκίας με την καρκινογένεση είναι πλέον καλά τεκμηριωμένη. Η εμφάνιση νεοπλασιών σε χρονίως παχύσαρκα άτομα, μπορεί να αφορά ποικίλα συστήματα και όργανα του ανθρώπινου οργανισμού, όπως:

• Παχύ έντερο και ορθό
• Οισοφάγος
• Στόμαχος
• Μαστός
• Ενδομήτριο
• Νεφρός
• Προστάτης

Παχυσαρκία και καρκίνος

Το υπερβολικό σωματικό βάρος και η παχυσαρκία αποτελούν βασική αιτία εμφάνισης νεοπλασιών. Ο Διεθνής Οργανισμός Ερευνών για τον Καρκίνο (IARC) έχει επισημάνει πως το 40% των νεοπλασιών είναι αποτέλεσμα αυξημένου σωματικού βάρους. Οι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί καρκινογένεσης είναι αντικείμενο συνεχούς μελέτης, ωστόσο ως επικρατέστεροι θεωρούνται οι εξής:

• Χρόνια φλεγμονή: Η παχυσαρκία και η αυξημένη εναπόθεση σπλαγχνικού λίπους χαρακτηρίζονται από την παρουσία μίας χρόνιας φλεγμονώδους κατάστασης στον ανθρώπινο οργανισμό, λόγω απελευθέρωσης πολυάριθμων ορμονικών μεσολαβητών. Η χρόνια αυτή φλεγμονώδης κατάσταση αποτελεί πρόδρομο παθογενετικό γνώρισμα διάφορων νεοπλασιών.
• Αντίσταση στην ινσουλίνη και υπερινσουλιναιμία: Τα αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης λόγω αντίστασης στη δράση της, είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της παχυσαρκίας και σχετίζεται με αυξημένη συχνότητα γαστρεντερικών καρκίνων.
• Χρόνιο οξειδωτικό stress.
• Τροποποίηση του εντερικού μικροβιώματος: Η παχυσαρκία χαρακτηρίζεται από τροποποίηση του εντερικού μικροβιακού αποικισμού που οδηγεί σε έκκριση τοξικών και δυνητικά καρκινογόνων μεταβολιτών.

Η μεταβολική χειρουργική προλαμβάνει την εμφάνιση καρκίνου

Η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την πρόληψη εμφάνισης των σχετιζόμενων με αυτή, μορφών καρκίνου. Η απώλεια βάρους μπορεί και πρέπει να επιτευχθεί με την υιοθέτηση υγιών διατροφικών προτύπων και την αλλαγή του τρόπου ζωής:

• Βελτίωση της διατροφής
• Καθημερινή άσκηση
• Θετική ψυχολογία
• Σταθερός ύπνος

Σε σοβαρότερες περιπτώσεις ωστόσο, ιδίως σε μακρόχρονη παχυσαρκία με την παρουσία χαρακτηριστικών μεταβολικού συνδρόμου, η εφαρμογή συντηρητικής αντιμετώπισης μόνο, συνήθως δεν επιφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα.

«Η χειρουργική θεραπεία αποτελεί την πιο ισχυρή θεραπευτική προσέγγιση σε περιπτώσεις κλινικά σοβαρής παχυσαρκίας. Η σύγχρονη θεραπευτική φαρέτρα περιλαμβάνει ειδικές τεχνικές μεταβολικής χειρουργικής οι οποίες, εκτός των λοιπών ευεργετικών επιδράσεων, οδηγούν σε στατιστικά σημαντική ελάττωση της επίπτωσης καρκίνου. Η μεταβολική χειρουργική έχει αποδεδειγμένα αυξήσει μακροπρόθεσμα το προσδόκιμο επιβίωσης των παχύσαρκων ασθενών, μειώνοντας τη θνητότητα από τις συν-νοσηρότητες της παχυσαρκίας αλλά και την εμφάνιση κακοηθειών», καταλήγει ο δρ Σπυρόπουλος.